Kỷ nguyên đổi mới: Việt Nam và Áo mở rộng hợp tác công nghệ cao

TS. Đinh Thị Hoàng Yến, Trưởng Cơ quan Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Áo và Slovenia. (Ảnh: NVCC)

Ưu tiên chiến lược trong hợp tác công nghệ

WAJ: Áo được biết đến với thế mạnh trong các ngành công nghệ cao như tự động hóa, đô thị thông minh, năng lượng tái tạo và chất bán dẫn. Bà có thể chia sẻ đâu là những lĩnh vực cụ thể mà Việt Nam đang ưu tiên hợp tác với Áo, đặc biệt trong chuyển giao công nghệ và phát triển công nghiệp có giá trị gia tăng cao?

TS. Đinh Thị Hoàng Yến, Trưởng Cơ quan Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Áo và Slovenia: Hợp tác công nghệ giữa Việt Nam và Áo đang phát triển rất tích cực. Vào ngày 16/5/2025, Đại sứ quán Việt Nam tại Áo đã phối hợp với Phòng Kinh tế Liên bang Áo (WKO) tổ chức thành công Diễn đàn Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo lần thứ nhất, quy tụ nhiều tổ chức và tập đoàn công nghệ hàng đầu của cả hai nước như Viện Công nghệ Áo (AIT), AVL, EVG, Infineon, Plattform Industrie 4.0, Silicon Austria Labs (SAL), Spin Tech, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), VNPT, FPT, Sovico, NTQ, Genetica…

Hợp tác giữa hai nước tập trung vào những lĩnh vực mà cả Việt Nam và Áo đều có thế mạnh. Ví dụ trong ngành ô tô, Tập đoàn Vingroup đã hợp tác với hai công ty hàng đầu của Áo là AVL List GmbH và Magna Steyr GmbH để sản xuất xe xăng và xe điện. Với hơn 77 năm kinh nghiệm, AVL đã có mặt tại Việt Nam hơn 25 năm, hợp tác nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ cho các trường đại học như Bách Khoa Hà Nội, Đại học Hàng hải, Đại học Đà Nẵng, Bách khoa TP.HCM, đồng thời hỗ trợ Vingroup thiết kế và sản xuất chiếc ô tô đầu tiên mang thương hiệu Việt – VinFast.

Về năng lượng sạch, Tập đoàn Andritz – doanh nghiệp dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực thiết bị thủy điện với hơn 185 năm lịch sử và chiếm hơn 20% thị phần tuabin toàn cầu – đã có mặt tại Việt Nam hơn 15 năm và thành lập công ty con từ năm 2016. Họ đã cung cấp hơn 110 thiết bị với tổng công suất gần 3.000 MW, phục vụ nhiều dự án lớn như Nhạn Hạc, Thượng Kon Tum, Pắc Ma, mở rộng Thủy điện Ialy, nâng cấp thủy điện Hòa Bình và Thác Bà.

Ngày 26/3/2025, Cục Công nghiệp CNTT, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) và Tập đoàn EVG của Áo cũng đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển ngành bán dẫn với sự chứng kiến của các lãnh đạo cấp cao của Quốc hội và Bộ Khoa học & Công nghệ Việt Nam. EVG là công ty hàng đầu thế giới về xử lý wafer, công nghệ liên kết chip 3D và quang khắc nano. Đây là dấu mốc quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam và làm sâu sắc hơn hợp tác công nghệ cao giữa hai nước.

Ảnh: Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng gửi phát biểu trực tuyến tại Diễn đàn Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo tại Áo ngày 16 tháng 5 năm 2025. (Ảnh: BTC)

Tiềm năng xuất khẩu và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp Việt

WAJ: Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số, bà đánh giá thế nào về tiềm năng xuất khẩu sản phẩm công nghệ và dịch vụ số của Việt Nam sang thị trường Áo và Liên minh châu Âu? Những yếu tố nào có thể giúp doanh nghiệp Việt xây dựng lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực này?

TS. Đinh Thị Hoàng Yến: Việt Nam đang có bước tiến đáng kể trong xuất khẩu dịch vụ phát triển phần mềm. FPT, chẳng hạn, đã thành lập chi nhánh tại Slovakia với 500 nhân sự và đang tìm kiếm cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp Áo trong cung cấp giải pháp số toàn diện – từ thiết kế kỹ thuật sản phẩm, chuyển đổi đám mây, phân tích dữ liệu, đến triển khai IoT và AI.

Lợi thế của doanh nghiệp Việt đến từ:

Chất lượng kỹ thuật đạt tiêu chuẩn châu Âu với mức chi phí cạnh tranh nhờ mô hình phân phối toàn cầu;
Tập trung mạnh vào R&D, hợp tác với các tập đoàn công nghệ lớn, tiếp cận nhanh các công nghệ tiên tiến như bản sao kỹ thuật số, tự động hóa hỗ trợ AI và công nghệ xanh;
Khả năng cung cấp giải pháp tùy biến theo từng ngành, với thời gian triển khai nhanh chóng và linh hoạt.
Doanh nghiệp Việt, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế số, đang có cơ hội rõ ràng để trở thành đối tác đổi mới hiệu quả, linh hoạt và đáng tin cậy của thị trường châu Âu.

ĐSQ Việt Nam tại Áo làm việc với Tập đoàn Andritz tại Graz. (Ảnh: NVCC)

Kết quả cụ thể kỳ vọng từ Diễn đàn

WAJ: Một trong những kỳ vọng lớn của Diễn đàn là thúc đẩy hợp tác thực chất. Vậy trong khuôn khổ sự kiện vừa qua có ghi nhận biên bản ghi nhớ, chương trình ươm tạo hoặc sáng kiến đổi mới song phương nào được ký kết hay khởi động không, thưa bà?

TS. Đinh Thị Hoàng Yến: Một điểm nhấn đáng chú ý của Diễn đàn là lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Tập đoàn VNPT và Viện Phân tích Hệ thống Ứng dụng Quốc tế (IIASA) có trụ sở tại Áo.

VNPT là một trong hai doanh nghiệp sở hữu hạ tầng số lớn nhất Việt Nam, đang triển khai kế hoạch đầu tư 100 triệu USD trong giai đoạn 2025–2030 để phát triển trí tuệ nhân tạo – bao gồm mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tiếng Việt với hơn 100 tỷ tham số, phục vụ quá trình chuyển đổi số trong chính phủ, doanh nghiệp và xã hội.

Đơn vị An ninh và An toàn thông tin của VNPT hiện sở hữu hàng trăm chuyên gia, đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ hạ tầng mạng và dữ liệu. Sự hợp tác giữa VNPT và IIASA dựa trên tầm nhìn chung trong việc ứng dụng AI để giải quyết các bài toán phức tạp trong phát triển kinh tế – xã hội, kết hợp giữa nghiên cứu hàn lâm và triển khai thực tiễn.

Ký kết hợp tác giữa IIASA và VNPT tại Diễn đàn. (Ảnh: NVCC)

Liên kết thể chế giữa các trung tâm đổi mới sáng tạo

WAJ: Việt Nam hiện đang thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới thông qua các trung tâm như NIC. Liệu có định hướng thiết lập liên kết trực tiếp với các viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ của Áo để cùng triển khai các chương trình R&D không?

TS. Đinh Thị Hoàng Yến: Ông Nguyễn Xuân Hoài, Phó Giám đốc NIC, đã tham dự Diễn đàn và chia sẻ về sứ mệnh của NIC – xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và hỗ trợ khởi nghiệp trong khuôn khổ thể chế thuận lợi.

Với tiềm lực R&D mạnh mẽ, Áo là đối tác lý tưởng để Việt Nam hợp tác phát triển các ngành chiến lược như bán dẫn, AI, điện tử, điện toán lượng tử và năng lượng sạch. NIC mong muốn phối hợp với Viện Công nghệ Áo (AIT), Cơ quan Xúc tiến Nghiên cứu Áo (FFG) để triển khai các chương trình hợp tác trong công nghệ xanh, y tế, nông nghiệp thông minh và kinh tế số.

Thách thức chính sách và kỳ vọng ngoại giao kinh tế

WAJ: Theo tiến sĩ, đâu là những rào cản chính đang cản trở việc mở rộng hợp tác thương mại công nghệ cao giữa Việt Nam và Áo? Những chính sách hay sáng kiến nào có thể giúp tháo gỡ các khó khăn và thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn?

TS. Đinh Thị Hoàng Yến: Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất bốn định hướng hợp tác trọng tâm: mở rộng R&D và đào tạo nguồn nhân lực; hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong đổi mới số; thúc đẩy các dự án năng lượng xanh như hydro; và tận dụng NIC để mở rộng mô hình đối tác công – tư.

Tiến sĩ Vũ Xuân Hoài cũng nhấn mạnh rằng hợp tác quốc tế là ưu tiên chiến lược trong cải cách thể chế, phát triển nhân lực và đầu tư hạ tầng số. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn đối mặt với thách thức như thiếu hụt kỹ năng chuyên sâu, khó tiếp cận nguồn vốn khởi nghiệp và chưa đồng bộ về tiêu chuẩn quốc tế.

Chuyển đổi số không đơn thuần là ứng dụng công nghệ mới mà còn đòi hỏi thay đổi mô hình kinh doanh và thể chế. An ninh mạng và khung pháp lý là hai yếu tố then chốt. Việc hài hòa hóa pháp luật và công nhận tiêu chuẩn lẫn nhau sẽ quyết định sự thành công trong hợp tác chuyển đổi số giữa hai nước.

Hiện nay, Đại sứ quán Việt Nam tại Áo đã thiết lập một nền tảng kết nối liên ngành – nơi các cơ quan chính phủ, viện nghiên cứu và doanh nghiệp có thể trao đổi chính sách, chia sẻ thông tin và xúc tiến hệ sinh thái đổi mới. Việt Nam là cửa ngõ vào ASEAN, còn Áo là cửa ngõ vào EU. Trên nền tảng hơn 50 năm quan hệ ngoại giao, hợp tác công nghệ và khoa học sẽ là động lực giúp hai nước cùng mở rộng không gian chiến lược và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị đổi mới toàn cầu.

TS. Đinh Thị Hoàng Yến, trả lời phỏng vấn các nhà báo tại Diễn đàn Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo lần thứ nhất, tháng 5/2025 tại Vienna. (Ảnh: WAJ)

Kết luận

Trong bối cảnh toàn cầu hóa đổi mới đang tăng tốc, Việt Nam và Áo không chỉ đơn thuần là đối tác thương mại – họ đang cùng nhau kiến tạo một tầm nhìn công nghệ chung. Bằng cách đồng hành trong nghiên cứu, đào tạo và thể chế, hai quốc gia không chỉ hướng tới một tương lai công nghệ cao, mà còn xây dựng một mối quan hệ chiến lược – bền vững – có chiều sâu cho nhiều thập niên tới.

WAJ: Xin trân trọng cảm ơn Tiến sĩ!

Vienna, 5/2025