Elling - vết thương tự lành

Căn bệnh trầm cảm là hậu quả của việc “khủng hoảng thừa” mà nhiều nước trên thế giới đang phải hứng chịu. Bộ phim “Elling” của đạo diễn Petter Naess, biên kịch Alex Hellstenius, Na Uy là một bộ phim điển hình đã miêu tả thành công thế giới nội tâm của những người bất bình thường ấy. Đây là một thể tài khó mà nhiều đạo diễn dù điêu luyện đến mấy cùng ít nhiều gặp phải thất bại. “Elling” đã giành được 9 giải thưởng điện ảnh quốc tế và 4 đề cử ở các giải thưởng điện ảnh lớn khác, trong đó, có đề cử giải Oscar cho phim truyện nước ngoài hay nhất năm 2002.

Bộ phim kể về nhân vật Elling, sau khi mẹ mất thì anh ta mắc chứng bệnh trầm cảm. Anh được đưa vào trung tâm bảo trợ xã hội, ở trong khu nhà dành cho những người vô gia cư. Ở đó, anh gặp Kjell, một người bạn cùng  phòng. Sau đó cả hai được chuyển đến một khu ở mới. Lúc này, cuộc sống của họ mới thực sự bắt đầu. Kjell yêu một cô gái cùng dãy nhà. Elling gặp một nhà thơ và anh ta đã phát hiện ra mình có khả năng thơ phú. Mâu thuẫn, xung đột giữa hai người bạn thân ngày càng lớn. Các nhân viên bảo trợ xã hội không thể hàn gắn được tình bạn và căn bệnh của Elling và Kjell. Đỉnh điểm của những rạn vỡ ấy lại chính là vệt sáng soi xuống cuộc đời u uất của hai người. Hóa ra, chính sự trầm cảm của đối phương đã chữa lành vết thương cho người còn lại. Elling và Kjell đều cần đến sự trầm cảm của nhau. Bộ phim pha chút hài ước, làm vơi bớt cái bi lụy của cuộc sống, đó cũng chính là yếu tố khiến “Elling” thành công.

 Diễn viên chính Per Christian Ellefsen và Đạo diễn Petter Naess (bên phải)

- PV: Xin hai ông cho biết ý tưởng ra đời của bộ phim?

-Biên kịch Alex Hellstenius: Lúc đầu, “Elling” có ba kịch bản, và bộ phim đã được hoàn thành cách đây 7 năm. Tôi thường quan sát một người đàn ông sống trong khu dân cư nghèo. Anh ta chẳng bao giờ đi ra ngoài, suốt ngày chỉ ngồi sau khung cửa sổ và nhìn ngắm mọi người qua lại. Tôi bắt đầu tò mò và tìm hiểu về cuộc đời anh ta. Tôi phát hiện ra rằng, cả tuổi thơ ấu của mình, anh ta đã sống cùng mẹ, cho đến khi bà qua đời thì anh ta phải tự đương đầu với cuộc sống. Rồi anh ta nhận thấy cuộc sống đã không giống như lúc anh ta còn mẹ... Và điều đó đã giúp tôi bắt tay viết kịch bản này.

-Đạo diễn Petter Naess: Ý tưởng được bắt nguồn từ một người đàn ông (thứ nhất), không học thức, không địa vị xã hội, không nhà cửa, không người thân họ hàng. Nhân vật thứ hai là Kjell, anh ta chỉ quan tâm đến thức ăn và sex. Khi hai nhân vật này gặp nhau, thì cuộc sống của họ mới được bắt đầu.

- PV: Dường như thông điệp của bộ phim gửi tới khán giả không phải ai cũng cảm nhận giống nhau, vậy thông điệp chủ đạo của các ông là gì?
-Đạo diễn Petter Naess: Khi “đẻ”  Elling, tôi đã đặt ra hai mục tiêu: Một là, bộ phim nhằm rút ngắn khoảng cách giữa những người không bình thường và những người bình thường. Khắc họa chân dung những người mắc bệnh tâm lý, xem cuộc sống, tâm tư, tình cảm, suy nghĩ... của họ ra sao để khán giả hiểu và cảm thông với họ; Hai là, tôi và Alex đã làm bạn với nhau 40 năm nay nên chúng tôi cùng làm bộ phim này để kỷ niệm tình bạn đã có giữa chúng tôi.

-Biên kịch Alex Hellstenius: Bộ phim này không hoàn toàn lấy một nguyên mẫu cụ thể nào, mà nó là sự tổng hợp tính cách của những người mắc bệnh trầm cảm. Ở Na Uy, tỉ lệ những người mắc căn bệnh này chiếm khoảng 10% dân số. Thậm chí, bản thân chúng tôi cũng bị nhiễm căn bệnh đó.

- PV: Vai trò của bác sỹ tâm lý có vẻ mờ nhạt trong phim “Elling”?

-Đạo diễn Petter Naess: Đúng như các bạn thấy đấy, bóng dáng bác sỹ tâm lý rất ít xuất hiện trong phim. Những con người trầm cảm, tự kỷ trong phim không cần nhiều đến công nghệ điều trị. Căn bệnh xuất phát từ cuộc sống thì hãy để chính cuộc sống giúp chữa lành. Trước khi khởi quay “Elling” tôi đã có nhiều cuộc gặp gỡ,  trò chuyện với những người làm công tác bảo trợ xã hội, để tích hợp tính cách, nhằm xây dựng nhân vật Elling một cách đầy đủ nhất. Nhưng trong phim thì chính những người bảo trợ xã hội cũng không đóng vai trò chủ đạo.

- PV: Trang phục của Elling luôn là màu trắng sáng, còn trang phục của Kjell luôn là màu xanh sẫm vậy ông có ngụ ý gì không?

-Đạo diễn Petter Naess: Cô nói đúng, tôi đã cố ý cho hai nhân vật luôn mặc màu đối lập nhau trong suốt bộ phim, vì tính cách Elling thì mơ màng còn Kjell thì mạnh mẽ. Nếu ta lấy hai màu này pha trộn với nhau, nó sẽ ra màu xanh lá cây. Đó là màu của sự trung tính và yên bình. Tình bạn cũng vậy, đôi khi là những tính cách đối lập nhau, nhưng chúng ta vẫn rất cần có bạn. Dù ít hay nhiều chúng ta cần có một người bạn thân trong suốt cuộc đời.

- PV: Ba kịch bản cho một bộ phim truyện?

-Biên kịch Alex Hellstenius: Kịch bản này, trước tiên, nó đã được dàn dựng thành kịch bản sân khấu và đã trình diễn ở nhiều nước. Sau đó, chúng tôi mới dàn dựng nó thành kịch bản phim truyện.

- PV: Thưa đạo diễn, liệu có phải “Elling” cũng đã phát đi tín hiệu cảnh báo về căn bệnh trầm cảm đang lan sang các nước châu Á không?

-Đạo diễn Petter Naess: Chúng tôi không muốn biến nhân vật Elling trở thành nạn nhân của sự trầm cảm. Xã hội châu Á của các bạn thì hơi khác, đó là, việc kết nối gia đình rất mật thiết và hữu cơ, nên có thể sẽ ít có nguy cơ xảy ra căn bệnh này hơn. Tôi xin đặt câu hỏi ngược lại, sau khi xem xong bộ phim này, theo các bạn “Elling” có ảnh hưởng gì đến xã hội Việt Nam không?

- PV: Theo ý kiến chủ quan của tôi thì “Elling” đã chứng minh rằng, lối sống, văn hóa của chúng tôi phần nào là đúng. Đó là, sự gắn bó mật thiết giữa các thành viên trong gia đình và giữa các cộng đồng, xã hội với nhau. Một trong những nguyên nhân chính của bệnh trầm cảm là việc “khủng hoảng thừa” mà nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các nước châu Âu của các anh đang phải đối diện. Trong xã hội của các anh thì những người mắc bệnh trầm cảm đều được thăm khám bởi các bác sỹ tâm lý. Còn xã hội của chúng tôi thì thiếu thốn đủ bề, không nhiều bác sỹ tâm lý, những người mắc bệnh thường tìm đến sự động viên của gia đình, bạn bè, và vết thương sẽ tự lành. Có khi nào, xã hội của các anh đã đi một vòng, để trở về “điểm xuất phát” như chúng tôi? (cười).

-Đạo diễn Petter Naess: Có lẽ vậy! (cười). Cảm ơn cô.

- PV: Xin cảm ơn đạo diễn Petter Naess và nhà biên kịch Alex Hellstenius. Chúc cho bộ phim “Elling” sẽ được đông đảo công chúng Việt Nam đón nhận như thành công mà các ông đã gặt hái được ở Na Uy, Pháp, Hàn Quốc...